Το τελευταίο χρονικό διάστημα ακούμε όλο και περισσότερο για την λεγόμενη επιστροφή στην κανονικότητα. Μετά, δηλαδή, από την ανατροπή του παντοκράτορος covid 19, που ευθύνεται για όλα τα δεινά που υπέστη το ανθρώπινο γένος, είμαστε έτοιμοι να γυρίσουμε πίσω στην υπέροχη ζωή μας, που ονομάζουν επιστροφή στην κανονικότητα.
Μεταφέρεται, μάλιστα, με τέτοιον τρόπο από τα χείλη των πολιτικών υπηρετών της εξουσίας, των αργυρώνητων επιστημόνων και των ντελάληδων τους, τα μέσα μαζικής διαστρέβλωσης, ώστε αυτή η επιστροφή δημιουργεί φαντασιακά έναν διακαή πόθο να πραγματοποιηθεί. Ένα σύνθημα, ένα συλλογικό πρόταγμα που σε πολλούς υπηκόους φαντάζει, ως την περιήγησή τους στην χώρα του ποτέ, σ’ έναν καλύτερο κόσμο. Εξ άλλου, όπως λέει κι ο λαός, κάθε φέτος και χειρότερα, κάθε πέρυσι και καλύτερα. Αυτή η λαϊκή θυμοσοφία στον πυρήνα της εμπεριέχει μια κοινωνική συνειδητοποίηση ή αναγνώριση. Πάρα ταύτα, όμως, η επιστροφή σε μια προηγούμενη κατάσταση γίνεται πολλές φορές ένα ποθητό ζητούμενο.
Πάμπολλα παραδείγματα μάς επιβεβαιώνουν αυτή την τάση. Ιστορικά, όμως, έχει αποδειχθεί ότι ποτέ δεν μπορεί να επιστρέψεις σε μια προηγούμενη κατάσταση. Η οργανωμένη εξουσία το υπόσχεται με μύριους τρόπους και οι υπήκοοι τους αναλαμβάνουν να το πραγματοποιήσουν, ασχέτως αν από τους περισσότερους ακούς όλοι ίδιοι είναι, κλέφτες κ.λπ. Αυτό, από μόνο του, φαντάζει εκφυλιστικό. Προσφέρεις το σώμα σου σε μία οικειοθελή σφαγή, ενώ υποτίθεται πως δεν τη θες. Εδώ δεν μιλάμε για ένα φαινόμενο σαδομαζοχισμού, αλλά κοινωνικού κανιβαλισμού.
Σημασιολογικά ως έννοια, η κανονικότητα μάς παραπέμπει σε μία κατάσταση φυσιολογική, συνηθισμένη και ως ένα βαθμό νόμιμη (regularity, normality). Στα λεξικά η κανονικότητα αποδίδεται ως η ακριβής τήρηση του κανόνα, η συμφωνία προς τους κανονισμούς ή η απαίτηση τα γεγονότα να συμβαίνουν όπως συνηθίζουν ή όπως έχει οριστεί (από πού άραγε;).
Ως έννοια η κανονικότητα δεν είναι μόνο γλωσσικά αμφίσημη αλλά και ιδεολογικά φορτισμένη. Κι αυτό γιατί ως κατάσταση (πολιτική, κοινωνική…) προσδιορίζεται από κάποιον «κανόνα» που το περιεχόμενο και το στόχο-λειτουργία του το καθορίζει το κυρίαρχο σύστημα. Άλλοι ομνύουν στην κανονικότητα κι άλλοι την αποστρέφονται και την αποκηρύσσουν.
Υπάρχουν κανονικότητες φυσικές, όπως σταθερά επαναλαμβανόμενα φυσικά φαινόμενα, γλωσσικές, όπως συντακτικοί και γραμματικοί κανόνες, κοινωνικές, όπως πολιτικές δομές, τελετουργίες και συνήθειες.
Τόσο οι φυσικές, οι γλωσσικές κανονικότητες, όσο και οι πολιτικές, εξαρτώνται από την κοινωνική κανονικότητα, καθώς, παρ’ ότι μοιάζουν φαινομενικά ανεξάρτητες μεταξύ τους από αυτή, υποχρεώνονται να λαμβάνουν το νόημά τους μόνο από αυτή και εν σχέσει προς αυτήν.
Οι κανονικότητες διαμορφώνονται από την εξουσία και παράγουν δομές και οι δομές υπάρχουν ως κανονικότητες για να διατηρούν, να διευρύνουν και να αναπαράγουν την εξουσία.
Οι εκάστοτε κυβερνώντες, εξ ορισμού υπηρετούν μία «κανονικότητα», την κανονικότητα των διαδικασιών αναπαραγωγής, συντήρησης και διεύρυνσης του συστήματος εξουσίας, του οποίου αποτελούν τους υπαρκτούς θεματοφύλακες και υπηρέτες.
Δεν μπορεί να υπάρξει επιστροφή σε κάποια προηγούμενη κανονικότητα, έχουμε περάσει στην επόμενη, όπως αυτή ορίζεται από την εξουσία μέσα στις εκάστοτε συνθήκες. Δεν είναι δυο διαφορετικές καταστάσεις, η προηγούμενη αποτελεί το πεδίο για την μετάβαση και την συνέχεια στην άλλη. Συνήθως, το πεδίο μετάβασης είναι κάποιο κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, φυσικό και στην περίπτωση μας υγειονομικό γεγονός.
Ο κοινωνικός χώρος, αν και φαινομενικά ακολουθεί τις επιβαλλόμενες κανονικότητες ταυτόχρονα, αποτελεί και το πεδίο αμφισβήτησής τους. Αυτό συμβαίνει διότι, σε αντίθεση με τον εξουσιαστικό συμφερτό, στον κοινωνικό χώρο δεν υπάρχει ομοιογένεια αλλά κυριαρχούν οι αντιθέσεις. Αρκεί μια σπίθα έμπνευσης, την κατάλληλη στιγμή, για ν’ αρχίσει η αμφισβήτηση, που είναι το πλέον χρήσιμο υλικό για να διαρραγεί κάθε επιβεβλημένη κατάσταση και κανονικότητα.
Η νέα συνθήκη που διαμορφώνει τις κανονικότητες σε όλους τους τομείς, είναι ο covid 19 που χρησιμοποιείται από την εξουσία σε παγκόσμια κλίμακα για να εισάγει μια νέα εποχή και νέα μέσα με τα οποία θα επιβάλλει τη θέληση της, καθώς και τους κανόνες που θα την διέπουν.
Μια πανδημία ή μια επιδημία μπορεί να τελειώσει με περισσότερους, από έναν, τρόπους, όπως δείχνει η ιστορία. Το ερώτημα –που αφορά και τον τωρινό Covid 19– είναι ποιος αποφασίζει το τέλος της κρίσης και κατά πόσο όλοι συμφωνούν σε αυτό. Η εξουσία αποσκοπεί να δώσει εκείνη το τέλος μέσα από τους μηχανισμούς της, πολιτικούς, επιστημονικούς κ.ά. Έχει τεράστια σημασία να δοθεί το τέλος αυτό από την εξουσία, διότι αυτό σημαίνει την πλήρη καθυπόταξη των ανθρώπων. Την αποδοχή των καταστάσεων, όπως αυτές κατασκευάστηκαν και επιβάλλονται με πρόσχημα τη δημόσια υγεία.
Μια σημαντική αμφισβήτηση, που θα αφήσει την παρακαταθήκη της σε όσα θα συμβούν το επόμενο διάστημα, είναι το τέλος να δοθεί απ’ τον δημιουργικά δραστήριο κοινωνικό χώρο. Να αντιμετωπιστεί με την παρρησία που απαιτούν οι καταστάσεις. Αυτό θα είναι ένα καίριο πλήγμα στο αφήγημα της εξουσίας και μπορεί να αποτελέσει το πεδίο σύγκρουσης και διάλυσης των νέων κανονικοτήτων, που επιφυλάσσουν οι κυρίαρχοι στους εξουσιαζόμενους.
Να αρνηθούμε συλλογικά την όποια επιστροφή στην όποια κανονικότητα της εξουσίας, διότι αυτή μας έφερε ως εδώ και επειδή αυτή παρασκευάζει τα χειρότερα.
Απάτσι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου